تومورهای مغزی به دو نوع تومور خوش خیم و بدخیم تقسیم میشوند که این به تنهایی در تعیین پیش آگهی و آینده بیماری کافی نیست و محل تومور هم دارای اهمیت است. سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان کلیه، ملانوم، و دیگر انواع سرطان معمولاً به مغز گسترش مییابند. زمانیکه این امر اتفاق میافتد، این تومورها، تومورهای مغزی متاستاتیک نامیده میشوند.افراد مبتلا به تومورهای مغزی متاستاتیک گزینههای درمانی متفاوتی دارند. درمان اساساً به این بستگی دارد که سرطان در کجا آغاز شده است.
پرتو درمانی
یکی از روش های درمان تومور مغزی پرتودرمانی است. در روش پرتو درمانی از اشعه ایکس با انرژی بالا استفاده می شود تا بدین طریق سلول های سرطانی و غیر عادی کشته شده و اندازه تومور نیز کوچکتر گردد. اگر از طریق جراحی نتوان تومور را نابود نمود، ممکن است از روش پرتو درمانی برای اینکار استفاده شود.
در پرتو درمانی خارجی، پرتوها تنها به ناحیه تومور تابانده شده، بنابراین باقی نواحی از معرض این تابش ها در امان می مانند. خطرات پرتودرمانی طولانی مدت با استفاده از روش های جدید کاهش یافته است. از این رو در کنار روش هایی نظیر رادیوتراپی تطبیقی سه بعدی از آی.ام.آر.تی که شیوه جدیدتر رادیوتراپی تطبیقی سه بعدی است، استفاده می گردد
تومورهای هیپوفیز رشد غیر طبیعی است که در غده هیپوفیز شما ایجاد می شود. بیشتر تومورهای هیپوفیز جز دسته تومور های خوش خیم هستند. آدنوم ها در غده هیپوفیز یا بافت های اطراف خود باقی می مانند و به سایر قسمت های بدن گسترش نمی یابند. تومورهیپوفیز وقتی در حال کار است میتواند هورمون هیپوفیز زیادی تولید کند و یا وقتی در حال کار نیست هورمونی تولید نکند و فقط کمی افزایش حجم داشته باشد.
تومورهای هیپوفیز بزرگ که اندازه آن ها حدود ۱ سانتی متر و یا بزرگتر است به عنوان ماکروآدنوم شناخته می شوند. اما تومورهای کوچکتر میکروآدنوم نامیده می شوند. ماکروآدنوم ها، به دلیل بزرگیشان، می توانند بر غده هیپوفیز و ساختارهای مجاور آن فشار وارد کنند.
علائم تومور هیپوفیز
تومورهای بزرگ می توانند باعث کمبود هورمونی شوند. نشانه ها و علائم عبارتند از:
تهوع و استفراغ
ضعف
احساس سرما
دوره های قاعدگی نامنظم
اختلال عملکرد جنسی
افزایش میزان ادرار
کاهش یا افزایش ناخواسته وزن
علائم تومور مغزی هیپوفیز ممکن است شامل سردرد ، از دست دادن بینایی باشد. همهی افرادی که به تومور هیپوفیز مبتلا هستند، تمامی این علائم را مشاهده نمیکنند. علائمی که در بیمار بروز میکند بسته به نوع تومور و اندازه و شکل آن میتواند بسیار متفاوت باشد. برخی تومورهای هیپوفیز ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند
به رشد غیر طبیعی سلول های مغز سرطان مغز گفته می شود . طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سرطان مغز و دیگر مشکلات سیستم عصبی، دهمین علت اصلی مرگ و میر در جهان هستند
سرطان مغز می تواند انواع مختلفی از علائم شامل تشنج، خواب آلودگی، سردرگمی و تغییرات رفتاری داشته باشد. همه تومورهای مغزی سرطانی نیستند، سرطان یک واژه برای تومورهای بدخیم است.تومورهای خوش خیم می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند.
تومورهای بدخیم می توانند رشد کنند و به شدت گسترش می یابند و سلول های سالم را از بین می برند. همچنین آنها می توانند به قسمت های دیگر بدن گسترش پیدا کنند. اما تومور خوش خیم می تواند با فشار آوردن بر بافت های اطراف ، مشکلات بسیاری را در مغز ایجاد کند.
در کرانیوتومی ابتدا یک برش در پوست سر و سپس یک سوراخ در جمجمه ایجاد میشود. به بیانی دیگر کرانیوتومی مانند ورق زدن استخوان سر است زیرا در آن، قسمتی از استخوان جمجمه به طور موقت برداشته میشود. سوراخ و برش در منطقهای از مغز که قرار است درمان شود، ایجاد میگردد. در طول عمل جراحی باز مغز، جراح امکان انجام هر کدام از موارد زیر را دارد:
هنگامی که جراحی کامل شد، استخوان برداشته شده معمولا در محل خود با صفحات، بخیه یا سیم نگهداری و محافظت میشود. سوراخ ایجاد شده ممکن است در بعضی موارد مانند تومورها ، عفونت یا تورم مغز، باز باقی بماند. در صورت باز باقی ماندن جمجمه، جراحی کرانیکتومی نامیده میشود
موارد کلی بعد از عمل کرانیوتومی
تمامی بیماران بعد از مرخص شدن و رفتن به منزل، خسته هستند و نیاز به استراحت و خوابیدن در اواسط روز دارند. معمولا داشتن سردرد و درد در اطراف محل زخم، حالتی عادی و متداول است. خستگی عمومی می تواند منجر به زودرنجی و بدخلقی در شما شود که نیاز به نگرانی در این مورد نیست، چراکه به مرور بهبود می یابد. اگر عمل شما بسیار سخت و سنگین بوده است، صرفاً یک دوش گرفتن ممکن است باعث ایجاد خستگی در شما شود. استراحت کردن و خوابیدن بیش از یک بار در طول روز، برای شما خوب است، اما انجام ورزش های سبک هم لازم است.
طناب نخاعی امتدادی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که شامل مغز و نخاع می باشد. طناب نخاعی در پایین ساقه مغز، در منطقه ای به نام بصل النخاع آغاز می شود، و در کمر به تدریج باریک می شود و مخروط انتهایی (Conus medullaris) را ایجاد کرده و در آن نقطه به پایان میرسد.
از لحاظ کالبد شناسی، طناب نخاعی از راس بالاترین استخوان گردن یا به عبارتی اولین مهره ی گردن به نام مهره C1، امتداد یافته و تقریبا تا سطح بالاترین مهره کمری به نام مهره ی L1 می رسد. مهره ی L1 بالاترین استخوان کمر بوده و درست در زیر قفسه سینه قرار دارد. طول طناب نخاعی حدود ۱۸ اینچ (۴۵ سانتی متر) است و شکل نسبتا استوانه ای دارد. بخش های سرویکال (گردنی) و لومبار (کمری) دو منطقه برجسته طناب نخاعی را ایجاد کرده اند. یک بافت همبند به نام فیلوم ترمینال یا رشته ی انتهایی از را مخروط انتهایی شروع شده و تا لگن ادامه می یابد.
در انتهای طناب نخاعی (یعنی مخروط انتهایی)، ناحیه “دم اسب” قرار دارد؛ این ناحیه مجموعه ای از عصب هایی است که نامش از کلمه لاتین “cauda equina”، به معنای دم اسب برگرفته شده است (آناتومیست ها یا کالبد شناسان اولیه فکر می کردند که مجموعه ی این اعصاب شبیه دم اسب است).
مایع مغزی نخاعی (CSF) طناب نخاعی را احاطه می کند، که آن هم توسط سه لایه محافظ به نام مننژ یا پرده های مغزی (سخت شامه، عنکبوتیه و نرم شامه) محافظت می شود
غده صنوبری یا پینه آل (Pineal gland) در عمق مغز قرار دارد. کارکرد دقیق آن هنوز مشخص نیست، البته این غده هورمونی به نام ملاتونین را ترشح میکند که با چرخه روزانه خواب و بیداری مرتبط میباشد و احتمالا یک نقش مخالف با هورمون محرک بیضهها و تخمدانها نیز دارد.
در زیر نیمکرههای مخ و در بین دو برجستگی جلویی از برجستگیهای چهارگانه مغز میانی، غده کوچکی قرار دارد که به علت شباهت به صنوبر، غده صنوبری یا پینهآل نامیده میشود. این غده یک ساختمان خاکستری رنگ متمایل به قرمز کوچکی به اندازه یک نخود است که درست در جلوی مخچه جای دارد. در نوزاد انسان، غده پینهآل نسبتا بزرگ است، ولی قبل از بلوغ به مقدار زیادی تحلیل میرود. غده پینه آل هورمونی به نام ملاتونین را ترشح می کند که تنظیم کننده ساعت داخلی ( بیولوژیک) بدن است. میزان ترشح هورمون ملاتونین در تاریکی افزایش می یابد. لذا هنگام شب میزان ملاتونین خون در بالاترین سطح خود قرار دارد که در طی روز به تدریج از مقدار آن کاسته می شود. نور وارد شونده به چشم ها نه تنها به دید ما کمک می کند، بلکه ساعت داخلی بدن را از طریق غدد صنوبری و هیپوفیز به فعالیت وا می دارد. این غده تنظیم کننده آغاز بلوغ بوده، انسان را به خواب وامی دارد و بر حالات خلقی فرد تاثیر می گذارد. از کارهای شناخته شده غده پینهآل در انسان، اثر آن در به تأخیر انداختن بلوغ و افزایش ترشح آلدوسترون از بخش قشری غده فوقکلیوی است. غده پینهآل را یکی از ساعتهای زیستی بدن نیز میدانند که در تنظیم پدیدههای تناوبی شرکت دارد. غده پینه آل نقش مهم تنظیمی در عملکرد جنسی و تولید مثلی ایفا می کند
کرانیوتومی عملی است که در آن قسمتی از استخوان جمجمه جهت دسترسی به بافت مغز برداشته میشود. شامل انواع بسیار متفاوتی از شیوه هاست که در درون سر قابل انجام است. علیرغم شیوه های متفاوت، تمامی آنها دارای روند بهبود یکسانی هستند. آنچه که از بیرون برای همه قابل مشاهده است، خطی از بخیه با سوزن یا بخیه های نایلونی بر روی سر است.
مدت زمان بهبود بعد از عمل کرانیوتومی چقدر است؟
این مسئله بستگی به موارد زیر دارد:
۱٫ شدت بیماری شما قبل از عمل چقدر بوده باشد. ۲٫ آیا قبل یا بعد از عمل، مشکلات عصبی داشته اید. ۳٫ هرگونه عوارض ناشی از بیماری یا جراحی. ۴٫ سن شما. ۵٫ تاثیرات ناشی از هرگونه درمان های پس از عمل نظیر پرتودرمانی در طول مدت بهبودی. ۶٫ سایر شرایط دارویی.
موارد بسیار متفاوتی وجود دارند که بر روند بهبودی شما تاثیر می گذارند، از اینرو تعیین زمان دقیق در این مورد دشوار است. توجه به این نکته مهم است که تحمل شما در مقابل درد و داروها دارای تاثیراتی هستند که همین مسئله موجب می شود سرعت بهبود در افراد متفاوت شود. با در نظر گرفتن موفقیت آمیز بودن روند عمل جراحی، شما باید مراحلی را بعد از آن طی کنید. این مراحل به دو هفته اول بعد از عمل، یک ماه بعد و سه ماه بعد از گذشت عمل تان تقسیم می شود که باید برای ویزیت بعد از عمل به پزشک تان مراجعه کنید.
تومور مغزی که به تومور درون جمجمه ای معروف می باشد، توده ای غیر عادی از یک بافت به شمار می رود که با رشد و تکثیر شدن غیر قابل کنترل سلول ها ایجاد می شود. ظاهرا این وضعیت توسط مکانیزمی که وظیفه کنترل سلول های نرمال را به عهده دارد، چک نمی گردد. بیش از ۱۵۰ نوع متفاوت تومور مغزی شناسایی شده که به دو گروه اصلی تومورهای اولیه و متاستاتیک دسته بندی شده اند.
انواع تومورهای مغزی
تومورهای اولیه مغزی شامل آن دست از تومورهایی هستند که از بافت های مغزی و یا بافت های اطراف مغز ایجاد می گردند. تومورهای اولیه به عنوان تومورهای گلیال (تومورهایی که از سلول های گلیالی تشکیل شده اند) و یا تومورهای غیر گلیال (تومورهایی که روی و یا داخل ساختارهای مغزی نظیر عصب ها، رگ های خونی و غده ها رشد می کنند) دسته بندی می گردند که می توانند بدخیم و یا خوش خیم باشند. تومورهای مغزی متاستاتیک شامل تومورهایی هستند که در نقطه ای خارج از مغز یعنی در ناحیه دیگری از بدن (مانند سینه و ریه ) ایجاد شده که در نهایت از طریق جریان خون به مغز راه می یابد. تومورهای متاستاتیک به عنوان سرطان در نظر گرفته شده و بدخیم می باشند.
از هر چهار تنی که مبتلا به سرطان می باشند یک تن دچار متاستاز مغزی شده و برآوردها نیز حکایت از آن دارد، هر ساله ۱۵۰۰۰۰ تن به این نوع سرطان بدخیم دچار می گردند. ۴۰ درصد از افرادی که مبتلا به سرطان ریه می باشند معمولا به متاستاتیک مغزی دچار می گردند. در گذشته نتیجه برای بیمارانی که دارای متاستاتیک مغزی تشخیص داده می شدند، چندان خوشایند نبود چرا که نرخ زندگی این افراد بیش تر از چند هفته بعد از تشخیص نبوده است. ابزارهای پیچیده تشخیص در کنار ابداع روش های پرتوزایی و جراحی باعث شده تا کیفیت و نرخ زندگی برای افراد گرفتار متاستاز مغزی بهبود یافته و تا چندین سال افزایش یابد.